Pławnice – Historia zwiadu kalmarowego

Historia zwiadu kalmarowego m/t „Gopło”, który wypróbowywał pławnice na północno-środkowym Atlantyku.

Kalmary, jako alternatywne źródło białka pochodzenia morskiego, a zwłaszcza jako cenny towar eksportowy cieszyły się dużym zainteresowaniem pionu połowów PPDiUR Odra. Zakład Techniki Połowów, w celu zwiększenia obszaru pozyskiwania tych zwierząt podjął próby wdrożenia zupełnie nowej w naszym rybołówstwie dalekomorskim, technologii połów pławnicami oceanicznymi.

Tuż po wojnie nasi rybacy łowili pławnicami śledzia na Morzu Północnym, ale to były zupełnie inne sieci, zupełnie inne rybołówstwo. Pławnicowe połowy kalmara zostały, podobnie jak jiggersy, podpatrzone u Japończyków, którzy specjalizują się w produkcji sieci i całego osprzętu potrzebnego do ich używania.

Przezbrajanie

Przed decyzjami na szeroką skalę, postanowiono przeprowadzić zwiad rybacki na Pacyfiku przy pomocy przystosowanego do tego rodzaju połowów jednego z trawlerów B-20. Wybór padł na m/t”Gopło”. Statek otrzymał podczas prac adaptacyjnych dużą pompę hydrauliczną, która napędzała urządzenia do wybierania sieci i układania jej na pokładzie w przegrodach- lastach. Winda trałowa, jako niepotrzebna, została usunięta.

Na mostku zainstalowano wyrafinowaną na tamte czasy aparaturę, jak echosonda z kolorowym wyświetlaczem, angielski, całkiem porządny radar Kelvina, odbiornik GPS i plotter do nawigacji, odbiornik map pogodowych, radionamiernik, a do komunikacji radionadajnik satelitarny.

Jako zupełne novum w naszej flocie, „Gopło” zostało wyposażone w membranowe urządzenie do odsalania wody morskiej. B-20, jako statek budowany do połowów na Morzu Północnym, miał stosunkowo niewielką autonomiczność, zwłaszcza pod kątem wody pitnej. Zwiad natomiast przewidywał długie, kilkumiesięczne przebywanie statku bez możliwości zatankowania wody, czy to w porcie, czy chociażby z innego statku. Mieliśmy być całkowicie samotni i samodzielni.

Na pokład załadowano kilkaset nylonowych sieci. Nie były to, jak pisała jedna z dziennikarek Głosu Szczecińskiego „płoty z sieci rozciągnięte w oceanie na stalowych linach” (ten tekst przez cały zwiad był źródłem licznych dowcipów). Wręcz przeciwnie, pławnice to były bardzo delikatne żyłkowe, różnego koloru płótna o zróżnicowanych oczkach. Górna krawędź sieci uzbrojona była w pływającą, polipropylenową linkę z pływakami, a dolna w linkę stylonową, która oplatała sznur drobnych kawałków ołowiu. Sieć obszyta na górnej linie w sposób podobny do wieszania przez panie domu firanek, z lekkim naddatkiem. Dzięki temu, mimo iż lina na której była zawieszona w wodzie była naprężona, sama sieć pływa dość swobodnie, niczym właśnie firanka w oknie.

Jeśli chodzi o konstrukcję pławnicy, cała sztuka polega na owym „obszyciu” płótna sieciowego na linach. Tak zbytnie naprężenie jak i za duże „upięcie-zmarszczenie” jej na linach, powoduje wyraźny spadek łowności.

Do układania sieci w specjalnie postawionych przy prawej burcie lastach, zawieszono nad nimi na prowadnicach hydrauliczną układarkę, a do wybierania z wody pławnic zamontowano na lewej burcie wyciągarki. Wszystko napędzane było hydraulicznie dzięki wspomnianej potężnej pompie.

Manewrowość, niezbędną przy podchodzeniu do sieci zapewniał statkowi wmontowany w dziób ster strumieniowy. Jednym słowem statek przebudowano na zupełnie nowoczesna jednostkę łowczą. Jedynie przetwórnia i chłodnia pozostała bez zmian, choć i tam podczas rejsów wprowadzaliśmy (był to projekt racjonalizatorski działu przetwórstwa statku) unikalne w skali floty unowocześnienia, jak chociażby system mrożenia tuńczyka w powietrzu.

W części pacyficznej zwiadu zamustrował na statek Japończyk, jako doradca do spraw łowisk. Jako specjalista do spraw narzędzi połowowych płynął z nami Stasiu Cichosz, pracownik Zakładu Narzędzi Połowowych w Odrze, a jako naukowcy w ramach współpracy ze świnoujskim MIR w kolejnych etapach brali udział Jurek Porębski, Norbert Wolnomiejski i Andrzej Koronkiewicz. We wszystkich (poza środkowym) etapach, kapitanem był Andrzej Kłokodzki . Bardzo cieszyłem się z tej wyprawy, bo spodziewałem się wielu interesujących portów, przygód, jednym słowem wielkiej, romantycznej przygody i… nie zawiodłem się, bywało śmiesznie, bywało ciężko, bywało i tragicznie… ale przede wszystkim było interesująco.

Termoklina

Interesująco było głównie ze względu na nowe narzędzia, a co za tym i metody połowów, poszukiwanie kalmarów, co w ogromnej przestrzeni pełnego oceanu nie było proste. Tutaj dopiero potrzebny był ów słynny rybacki nos, ale przede wszystkim znajomość biologii kalmara, prądów i temperatury wody.

Jednym z częściej powtarzanych na pokładzie terminów było czarodziejskie słowo TERMOKLINA. Ciepłe wody oceanów w głąb mieszają się jedynie w pewnej warstwie, poniżej której ulegają gwałtownemu oziębieniu. Kalmar nie schodzi poniżej tej granicy, owej termokliny właśnie. Chodziło o znalezienie możliwie cienkiej warstwy wody ciepłej, gdzie zwierzęta trzymały się bliżej powierzchni.

Ale to później. Pierwsze kroki jakie postawiłem na GOPLE miały miejsce podczas postoju statku w stoczni w Szczecinie. Tutaj zachwycił mnie piękny, klasyczny zarys podwodnej części kadłuba statku, jeden rzut oka wyjaśniał dlaczego „jeziorka” tak dobrze trzymały się na fali, dlaczego były tak sterowne i dzielne… Nic dziwnego, że właśnie GOPŁO po zakończeniu żywota jako trawler został sprzedany niemieckiemu armatorowi, który przebudował go na oceaniczny żaglowiec szkolny… do dzisiaj pływa pod wspaniałą nazwą „PEACE”, o czym mało kto wie.

W stoczni, jako odpowiedzialny za przetwórstwo zająłem się sprawdzaniem urządzeń i pomieszczeń zamrażalni. Przy okazji ze zdziwieniem odnotowałem spore ilości kolorowego złomu poupychanego w różnych zakątkach przetwórni i ładowni. Jak się okazało, zapobiegliwi marynarze gromadzili towar do wymiany w potencjalnych portach. W pierwszym etapie mieliśmy testować sieci i sprzęt na północnym Atlantyku, w tym rejonie nasza flota tradycyjnie uzupełniała wodę i paliwo w Las Palmas na Wyspach Kanaryjskich. Tam, jak się dowiedziałem od „bywalców”, bardzo dobrą cenę można było uzyskać za kolorowy złom właśnie.

Wreszcie w morzu – „Sztorrrmowa Bossanova”

Czas przygotowań minął szybko, w końcu wyszliśmy w morze. Na Północnym już wiało dość mocno, (jak to zimą, a mieliśmy koniec stycznia roku 1987 ) a komunikaty z Biskajów wyglądały znacznie poważniej. Duże frachtowce zgłaszały wejście do angielskich portów by przeczekać nawałnicę, (wówczas to właśnie usłyszeliśmy przez radio dramatyczne wołania s/y „Dar Bielska”) toteż miałem nadzieję, że schowamy się gdzieś w brytyjskim porcie… ach te angielskie puby i portowe tawerny…

Niestety, stary stwierdził, że pójdziemy „górą” omijając Biskaje w bezpiecznej odległości. Tak też się stało, co nie uchroniło nas przed rozpędzonymi falami-potworami, które rozhuśtane w zatoce dopadały nas mimo wszystko. Statek idąc do nich bokiem kładł się niebezpiecznie jak mi się początkowo wydawało na burtę, jednak widząc jak szybko i z gracją wstaje, by natychmiast położyć się na drugą burtę, nabrałem do niego szacunku, rzeczywiście to bardzo dzielna jednostka. Choć dla kogoś takiego jak ja, który parę lat przebywał na wielkich, oceanicznych trawlerach zupełnie inaczej zachowujących się na fali, to była pewna nowość. Drugiego dnia na Atlantyku, o wczesnym poranku jedna z fal załamała się nad statkiem, wciskając nas na chwilę pod wodę, która przez wszystkie otwarte wywietrzniki chlusnęła do środka. Najgorzej dostało się chłopakom z „manhattanu”- pomieszczeń mieszkalnych załogi, znajdujących się na rufie, poniżej linii wodnej statku. Chłopcy obudzili się pływając w wypłukanej z zenzy mazi. Nie zacytuję tu kwiecistych monologów jakie popłynęły w przestrzeń pod adresem Neptuna i oficerów nawigacyjnych ze „starym” na czele. Całe wydarzenie skomentował prawie natychmiast Jurek Porębski ulubioną przeze mnie piosenką „Sztorrrrmowa bossanova”.* Tak, to było wydarzenie znakomicie zapowiadające liczne „atrakcje” jakie Gopło miało dla nas w zanadrzu przez następne wspólne dwa lata.

Połowy

W końcu jednak ocean się uspokoił, wyjrzało słońce, a nad pokładem szalupowym pojawiły się szare i poplamione, mimo wysiłków zmierzających do uzyskania jako takiej bieli, prześcieradła i poszwy chłopców z manhattanu. Przystąpiliśmy do pierwszych prób sprzętu. Wzdłuż prawej burty po pokładzie rozpięto brezenty tworzące koryto dla sieci, które podczas wydawania wysuwając się z last na śródokręciu, biegły wzdłuż burty wspinając się na pokład szalupowy, aż do rufy, gdzie spływały do wody. Przy czym linka dolna z ołowiem, dzięki specjalnie ukształtowanym w tym miejscu prowadnicom, spływała do wody tuż przed wejściem sieci na pokład szalupowy. Górna z pływakami biegła na górę, na szalupowy. W ten sposób sieć przed wydaniem była rozpięta. Chodziło o zapewnienie płynnego, bezawaryjnego przebiegu skłonnego do zaczepień jadra(płótno sieciowe).

Cała operacja, podczas której każdy członek załogi miał wyznaczone miejsce, bądź na drodze sieci, bądź w rejonie rufy przy podpinaniu boi, bądź na mostku, wymagała wzmożonej uwagi od wszystkich. Statek płynął małą naprzód, pierwszy segment pławnicy dociągnięty do rufy czekał na podczepienie radiopławy i wrzucenie jej do wody. Wyrzucona do wody, pozostająca za rufą statku pława dowiązana na około 40 metrowej lince do zestawu powodowała rozpoczęcie wydawania sieci, która z rumorem pływaków pozostawała za rufą. Załoga czuwała, żeby sieć szła niesplątana, żeby nie było po drodze zaczepów, no i żeby przypadkiem nie zostać porwanym przez nią do wody… Zdarzało się, że buty gumowe jechały do oceanu z siecią, pozostawiając nieuważnego rybaka w skarpetce… co zawsze budziło niepohamowaną wesołość u pozostałych w butach chłopaków.

Początkowo wydawaliśmy zestaw złożony z 50 sieci o długości około 100 mb. każda, co dawało łącznie około 5000m długości płot. Z obu końców zestawu zaczepione były radiopławy, boje z radionadajnikiem i wysokim około 2 m masztem. Pława nadawała sygnał na określonej częstotliwości o określonej tylko dla niej charakterystyce, który odbierany przez radionamiernik pozwalał określić kierunek w jakim należało płynąc, by zestaw odszukać.

Kiedyś, tzw. lugry, poławiające na Morzu Północnym śledzia pławnicami ( z ciężkiego bawełnianego jadra, trudne do obsługi, ręcznie wybierane) po wydaniu sieci, stały przy nich zacumowane do zestawu na tzw. ropie, linie biegnącej dołem całego zestawu, dzięki temu stateczek dryfował razem ze swoimi sieciami. My jak wspomniałem na początku, uprawialiśmy zupełnie inne rybołówstwo. Sieci bardzo nowoczesne, lekkie, zmechanizowane wydawanie i wybieranie, nowoczesna nawigacja. Wszystko to pozwalało na pozostawienie zestawu i odpłyniecie wiele mil w celu poszukiwania kolejnego miejsca połowu i ewentualnego postawienia tam kolejnych pławnic. Japończycy potrafili postawić kilkadziesiąt takich zestawów na raz.

Nowoczesność nowoczesnością, jednak trudno opisać zdenerwowanie jakie panowało na mostku, kiedy po zrobieniu potężnego koła rozpoczęliśmy poszukiwanie po raz pierwszy wydanego zestawu.

-A jeśli tak ich nie znajdziemy, a jak siądą akumulatory w bojach? No tak, pozycja wydania jest zaznaczona w GPS, ale przecież wieje czwórka, więc wiatr cały zestaw przegonił już ładny kawałek, no i prąd… A zestaw wart masę forsy…

Jednak bojki piskały bardzo dzielnie, po godzinie wypatrywania w kierunku wskazywanym przez pierwszego pokazał się wywijający na fali łamańce maszt pierwszej radiopławy. Uff, radość była wielka, nie ma co, ale teraz kolej na Starego, trzeba podejść do bojki lewą burtą, tak by chłopaki mogli zaczepić ją bosakiem i podjąć na pokład, potem należało tak utrzymać statek, by wyciągane sieci nie ulegały zbyt wielkim naprężeniom.

Trzeci uzbrojony w lornetkę i radio stojąc na dziobie podawał na mostek kierunek i odległość do boi. Stary stojąc przy konsoli steru strumieniowego korygował wysiłki sternika, który trzymał zadany kurs. Pierwszy przy telegrafie maszynowym czuwał nad odpowiednią prędkością statku. Porywisty wiatr odpychający od sieci wysoko wzniesiony nad wodę dziób, trochę utrudniał zadanie, ale w końcu boja pojawiła się przy burcie, gdzie szybko została poderwana na pokład.

Podbora (linka z ołowiem) została założona na wciągarkę, podobnie jak nadbora z pływakami na inną, zwaną piłkami. Pompa hydrauliczna już od pewnego czasu wyła na wysokich obrotach. Rybacy w żółtych płaszczo-sztormiakach obsługujący wyciągarki uruchomili urządzenia. Sieć poczęła przepływać nad burtą z dużą szybkością. Na pokładzie trzech ludzi poprowadziło ją po rozciągniętych brezentach do last, gdzie przy pomocy układarek kierowano je do odpowiednich przegród. Ewentualne ryby, czy kalmary miały być wybierane z sieci w trakcie przesuwania się jej po pokładzie.

Tak zorganizowana praca dawała maksymalną płynność, która została osiągnięta dość szybko. Początkowo nie mieliśmy sukcesów, czasami w pławnicy utknęła ławica bram, raz mieliśmy w sieciach stado (kilkadziesiąt sztuk) rekinów młotów, innym razem zaplątała się potężna manta, wciągaliśmy ją bomem towarowym, bo ważyła grubo ponad 100 kg. Ciekawostką było odkrycie w jej jamach skrzelowych podnawek najwyraźniej nie opuszczających gospodarza, bo ich skóra była pozbawiona pigmentu.

Oczywiście mieliśmy niewielkie ilości kalmara Illex, były to egzemplarze duże, niespotykane w połowach jiggersowych czy trałem. Jednak prawdziwe połowy kalmarów prowadziliśmy dopiero w kolejnym rejsie na Pacyfiku. Przed każdym wydaniem pławnic odbywało się misterium mierzenia temperatury wody, „odprawiane” przez Jurka Porębskiego. Najpierw ładował batytermograf -mosiężna, obciążona rura, zawierająca termograf, zapisujący temperaturę w postaci wykresu krzywej na specjalnie przygotowanej płytce- pierwsza część misterium polegała na załadowaniu owej płytki do „rury”, następnie opuszczenie tego ustrojstwa za burtę z pokładu szalupowego- tam było najwięcej wolnego miejsca na takie zabawy.

Potem następowało wyciągnięcie kilkudziesięciu, kilkuset metrów linki z tym ciężkim draństwem na pokład, najlepiej tak, by szklana płytka nie uległa stłuczeniu, bo w przeciwnym razie całe czary trzeba było powtórzyć. Jurek urządzał zawody dla dwóch rybaków- polegające na tym, który szybciej dobiegnie do przeciwległej burty ciągnąc za odcinek linki urządzenia. W ten sposób chłopcy biegając w poprzek pokładu dość szybko wydobywali czarodziejski sprzęt na powierzchnię, najczęściej szczęśliwie, bo Jurek wpatrzony w wodę zwykle w porę wyhamowywał „wyciągaczy”.

Kolejnym etapem było odczytanie wykresu, czasem, wychodził zamazany, nie do odczytania, częściej jednak wszystko było OK. Wówczas Stary po obejrzeniu faksymili map pogodowych jakie dostawaliśmy co kilka godzin ze stacji brzegowych meteo, podejmował decyzję czy będziemy wydawać czy też tym razem nie…

Kiedy znaleźliśmy się w ciepłych wodach Golfstromu nagle w pławnicach pojawiły się tuńczykowate i to od razu całkiem spore ilości. Były one na pokładzie odgławiane i patroszone, jako duże 4-5 kg zwierzęta nie mogły być zamrożone w tacach, w szafie zamrażalniczej, wobec tego wieszaliśmy je za ogony na hakach w ładowni, gdzie zamarzały. Wobec braku jakiegokolwiek technicznego wyposażenia, radziliśmy sobie wiążąc pętlę ze sznurka do ogona i zaczepiając ją na haku. Nie było to wygodne ani bezpieczne, wziąwszy pod uwagę falowanie, śliską podłogę i ostre haki.

Wtedy właśnie powstał unikalny projekt zamrażania tuńczykowatych w powietrzu na niewielkich statkach. Wymyśliliśmy uchwyt, wykorzystujący specyficzną budowę trzonu ogonowego tej ryby, który jest silnie spłaszczony u nasady płetwy prostopadle do samej płetwy. Dzięki temu doskonale trzymał się wsunięty w szczelinę naszego zaczepu. Po powrocie do portu na podstawie rysunków stocznia wykonała całkiem sporo takich urządzeń, tak że później wieszanie tuńczyków w ładowni było prawie przyjemnością.

Polacos amigos biznesos

Po około 60 dniach w morzu weszliśmy po wodę i paliwo do Las Palmas, już na skraju avanportu podpłynęła motorówka z miejscowymi biznesmenami, witającymi nas i zachęcającymi do współpracy. Jakiś śniady gościu wymachując rękami wydzierał się wniebogłosy- Polacos amigos bueno bizneso mucho dinero! Very good bizneso, Mi esta Paco! Oczywiście odkrzykiwaniom i odmachiwaniom nie było końca. Wreszcie dobiliśmy do najdalej w morze wychodzącej kei Generalissimusa Franco. Tu już czekały ciężarówki na złom.

Stary po szybkiej odprawie wziął Pierwszego pod mankiet i powędrował w miasto, nie chcąc mieć nic wspólnego z targowiskiem jakie za chwile rozegrało się na pokładzie. Miejscowi chcieli „opanować” statek dogadując się po kabinach z każdym kto miał cokolwiek do sprzedania indywidualnie. Jednak Andrzej, stary wyga, ustawił sytuację natychmiast. -Amigos, aut! Kierownikos biznesos tutaj, here! łamanym narzeczem wprowadził do kabiny najpoważniejszego kontrahenta… no i zaczęło się.

Najpierw negocjowano cenę złomu kolorowego, zza drzwi dochodziły często podniesione głosy -Polakos amigos krejzi? -You are crazy, no, no no…. no bizneso spier… -OK! -klamka drgnęła jakby hiszpan chciał rzeczywiście wyjść, ale nic sie nie stało, przytłumione głosy nadal zaciekle dyskutowały, w pewnym momencie drzwi kabiny otwarły się gwałtownie i zdenerwowany miejscowy negocjator, cały błyszczący od potu, rozdygotany demonstracyjnie opuścił pokład statku. Ciężarówki zawróciły na kei z fasonem i pomknęły do miasta

-I co teraz, qrwa… zostaniemy z tym złomem na burcie?

Zdenerwowanie na pokładzie sięgnęło zenitu. Chłopaki niepewnie popatrywali na promieniejacą zadowoleniem, szeroko uśmiechniętą gębę Andrzeja.

-Spokooojnie, najdalej za pół godziny przyjadą z powrotem…

-A jak nie?

-Jak nie to odkupie od was całe to ścierwo…

Pewność siebie naszego negocjatora podniosła nieco „morale” załogi. Rzeczywiście nie minęło 20 minut znajome ciężarówki pokazały się znowu. Tym razem negocjacje były krótkie, Hiszpan zgodził się na stawiane warunki, od tej chwili wszystko potoczyło się błyskawicznie. Złom ważony ”w locie” błyskawicznie wędrował na ciężarówki, a ja ze zdumieniem konstatowałem ileż to tego było… Statek po zakończonej operacji wynurzył się o dobre pół metra.

Oczywiście Las Palmas to mnóstwo ciekawych wrażeń i znajomości nie tylko handlowych, to tutaj poznaliśmy chłopców z s/y „Dar Bielska”, tutaj też Porębski wracając na solidnym rauszu z nocnej eskapady, wprawił zamiatacza ulic w osłupienie, proponując mu kupę forsy za liść palmy, którym ten zamiatał ulice właśnie. Jurek przyniósł ów liść na statek niczym jakie trofeum. Czas w porcie minął szybko, podobnie jak połowy. Tak, że do domu wróciliśmy pod koniec lipca.

Statek poszedł do stoczni celem wprowadzenia poprawek i ulepszeń, a ja zamustrowałem na m/t Śniardwy pod kapitanem Włodzimierzem Jakubowskim na miesięczny rejs na Wyspy Owcze. Tam nasze statki kupowały śledzia i makrelę z miejscowych sejnerów. To też bardzo ciekawa historia…. W.S. *

tekst szanty autorstwa Jurka Porębskiego „Sztormowa bossanova”przytaczam tu w całości, co prawda nie mam jego zgody (tymczasem) ale mam nadzieję że się nie obrazi.

Sztorrrmowa Bossanova

Rejs szedł normalnie, trochę kiwało,
Dwa niże zostały za nami.
Gdzieś koło Dover z Nordu przywiało,
Chief mówi – „Koniec z kartami.”
No więc z Kocopołem w bulaj filuję –
„Uch! Ale się morze kudłaci.”
Amper zielony źle się czuje –
Przylądek Ciepłych Gaci.

Gdy po dwóch dobach wylazłem z koi zmęczony sztormowaniem,
To zanim jeszcze przetarłem oczka, to usłyszałem chlupanie.
Pływają buty, skórki z cytryny, karty, mydło i pety,
A w nogach krzesła z prądem falują wczoraj wyprane skarpety.
Gdy na bosaka wylazłem z koi szukając drugiego kalosza,
Wypłynął razem z paczką „Carmenów” gdzieś pod kabinę Cichosza.

A tak to było:

Przechył na prawo i burta wgryzła się w fale,
I zimna, sina łapa w kambuzie rozwarła drzwi i bulaje.
Wolno z przechyłu łajba wstawała do normalnego stanu,
Płynął wodospad z mąką, jajami, schodami do „Manhattanu”.

A…

Tekst piosenki jest zaczerpnięty ze strony http://szanty.pl/ i opatrzony (ciekawostka!) komentarzem- jakby skrótem mojego tekstu o którym zupełnie zapomniałem i który także przytaczam jako ciekawostkę:

Wydarzenia miały miejsce w 1986 r. na trawlerze „Gopło”, który w drodze na łowiska omijał po krawędzi duży sztorm na Biskajach (ten sam, w którym miał kłopoty „Dar Bielska”). Przy mocno sfalowanym morzu w statek trafiła z zupełnie nieoczekiwanego kierunku jedna potężna fala (a raczej zabłąkana góra wodna) trafiając w otwarty świetlik ukryty pod pokładem szalupowym – w miejsce, do którego fale zwykle nigdy nie docierały. Była to fala, która na moment przykryła cały statek. Masy wody zalały dolny pokład do wysokości koi wypłukując przy okazji dokładnie wszystkie brudy z zęzy. Napiętą atmosferę (zalany czarną śmierdzącą cieczą dobytek marynarzy i cała zapasowa pościel) załagodził jeszcze tego samego dnia wieczorem jeden z załogantów – autor tej piosenki (aczkolwiek jego koja była szczęśliwie o pokład wyżej). „Manhattan” – to właśnie ów zalany pokład, kabiny rybaków poniżej linii wodnej statku. „Gopło” – piękny statek zbudowany w latach ’60 jako tzw. super trawler. Klasyczny kadłub o fascynującej linią stępce przypominającej stępkę żaglowca, znalazł uznanie w latach późniejszych, przebudowany na żaglowiec „Peace”. „Peace” wygląda dzisiaj fantastycznie. Skrót artykułu z internetowego magazynu „Żagiel” (aut. Wojciech Seńków)