Co jaki\u015b czas, nasz niezast\u0105piony w \u0142amaniu ludziom \u017cycia Instytut Pami\u0119ci Narodowej, ujawnia kompromituj\u0105c\u0105 przesz\u0142o\u015b\u0107, prawdziw\u0105 lub mniej prawdziw\u0105 o ludziach, dzisiaj mniej czy bardziej zas\u0142u\u017conych dla spo\u0142ecze\u0144stwa.<\/p>\n
Kiedy taka sensacyjna wie\u015b\u0107 obiega media, zastanawiam si\u0119 czy i na mnie co\u015b si\u0119 da im wygrzeba\u0107…W ko\u0144cu kontakt z kontrwywiadem mia\u0142em, to \u017ce teczk\u0119 mi za\u0142o\u017cyli, co do tego nie mam najmniejszych w\u0105tpliwo\u015bci ale co w niej zapisali?<\/p>\n
By\u0142y to czasy mroczne do\u015b\u0107, lat 70., m\u00f3j zak\u0142ad \/ jaki zak\u0142ad\/ by\u0142 zmilitaryzowany.<\/p>\n
W kadrach morskich sta\u0142a szafa oznaczona wielkimi literami DEZERTERZY. By\u0142y tam akta rybak\u00f3w, kt\u00f3rzy wybrali wolno\u015b\u0107 w zagranicznym porcie.<\/p>\n
Na ka\u017cdym statku s\u0142u\u017cy\u0142o co najmniej dw\u00f3ch \u201ekapusi\u00f3w\u201d. Byli to zwykle ludzie przy\u0142apani przez celnik\u00f3w na jakim\u015b ma\u0142ym przemycie, troch\u0119 kawy, par\u0119 butelek trunk\u00f3w… Zapraszano ich w\u00f3wczas do GPK na rozmow\u0119, gdzie z trosk\u0105 wyja\u015bniano konsekwencje tego \u201estrasznego\u201d czynu.<\/p>\n
Graniczny Punkt Kontroli by\u0142 plac\u00f3wk\u0105 wojsk pogranicza, oficjalnie, nieoficjalnie za\u015b by\u0142 przykrywk\u0105 plac\u00f3wki kontrwywiadu.<\/p>\n
Podczas takiego spotkania z trosk\u0105 w g\u0142osie t\u0142umaczono, \u017ce gdyby tak ka\u017cdy przemyca\u0142 10 kg kawy, to ile straty ponios\u0142aby ojczyzna? Przedstawiano ca\u0142y wachlarz kar: utrata wymarzonej pracy, wilczy bilet, kara co najmniej finansowa, itd…<\/p>\n
\u201eAle…\u201d, i tu nast\u0119powa\u0142a chwila zawieszenia (sam takiej rozmowy nie mia\u0142em \u2013 tak sobie j\u0105 wyobra\u017cam \ud83d\ude09 na podstawie innej, o kt\u00f3rej zaraz opowiem)… \u201eale gdyby\u015bmy tak si\u0119 dogadali… Bo, wiecie, za\u0142ogi s\u0105 infiltrowane przez wrogi wywiad, marynarze s\u0105 tacy lekkomy\u015blni, gadaj\u0105 bzdury jak si\u0119 opij\u0105, przy dziewczynach itd… Wr\u00f3g czuwa, wrogi wywiad op\u0142aca portowe qrwy, nie czarujmy si\u0119, jeste\u015bmy doro\u015bli… \u0141atwo wpa\u015b\u0107 w tarapaty… Jednym s\u0142owem musimy by\u0107 czujni i chroni\u0107 tak nasz kraj jak i rybak\u00f3w, przed ich lekkomy\u015blno\u015bci\u0105. Dlatego musimy zbiera\u0107 informacje…Wi\u0119c gdyby\u015b nam pom\u00f3g\u0142, to my pomo\u017cemy tobie zachowa\u0107 prac\u0119… \u201e<\/p>\n
No i niekt\u00f3rzy si\u0119 zgadzali… Pisali raporty dla kontrwywiadu o r\u00f3\u017cnych zachowaniach, rozmowach itd. Je\u015bli klient taki by\u0142 wobec za\u0142ogi uczciwy, wyznawa\u0142 \u201epo pijanemu\u201d \u017ceby\u015bmy przy nim uwa\u017cali, bo on musi \u201enadawa\u0107\u201d i sprawa by\u0142a czysta. Najcz\u0119\u015bciej bywa\u0142o jednak, \u017ce ch\u0142opcy dzia\u0142ali bez ostrze\u017cenia.<\/p>\n
A czemu co najmniej dw\u00f3ch w ka\u017cdej za\u0142odze? Przecie\u017c musieli si\u0119 kontrolowa\u0107 nawzajem, dlatego jak ju\u017c si\u0119 im (kontrwywiadowi czy sb) w \u0142apki wpad\u0142o, to na amen. Nie by\u0142o kombinowania czy udawania…<\/p>\n
Kt\u00f3rego\u015b razu, pod koniec urlopu dosta\u0142em telefon z kadr, \u017ceby si\u0119 zg\u0142osi\u0107, bo p\u0142yn\u0119 na burtowcu \u201eMorskie Oko\u201d , jako mistrz do Ullapul, na skup makreli. Stawi\u0142em si\u0119 w kadrach, pani Zosia si\u0119gn\u0119\u0142a po moj\u0105 kart\u0119 mustrowania i zastyg\u0142a w bezruchu. Po czym z westchnieniem popatrza\u0142a na mnie i stwierdzi\u0142a:<\/p>\n
– Ju\u017c by\u0142 w ogr\u00f3dku, ju\u017c wita\u0142 si\u0119 z g\u0105sk\u0105 a tu zaproszenie z GPK…co te\u017c pan nawywija\u0142 panie Wojtku?<\/p>\n
– Jaaa…? -zdziwi\u0142em si\u0119 bardzo..<\/p>\n
– No – pani Zosia po chwili wahania podj\u0119\u0142a decyzj\u0119 – zadzwoni\u0119 do nich, mo\u017ce si\u0119 uda prze\u0142o\u017cy\u0107 t\u0119 \u201ewizyt\u0119\u201d.<\/p>\n
Po zako\u0144czeniu rozmowy stwierdzi\u0142a:<\/p>\n
-Uff, co\u015b tam chc\u0105 wyja\u015bni\u0107 z panem, ale to nic pilnego, mo\u017ce poczeka\u0107, ma si\u0119 pan u nich stawi\u0107 na Brzozowej po tym rejsie…<\/p>\n
Trzy tygodnie na \u201eMorskim Oku\u201d min\u0119\u0142o b\u0142yskawicznie, zmustrowa\u0142em z poczuciem wielkiej ulgi, bo to by\u0142 jak dla mnie rejs ze zbyt ekstremalnym kapitanem, ale o tym innym razem.<\/p>\n
Po powrocie wybra\u0142em si\u0119 na Brzozow\u0105, do s\u0142ynnego, cho\u0107 niepozornego budyneczku \u015bwinoujskiej jednostki kontrwywiadu w GPK. Przyj\u0105\u0142 mnie bardzo uprzejmie, do\u015b\u0107 m\u0142ody, sympatyczny porucznik.<\/p>\n
– Domy\u015bla si\u0119 pan w jakim celu pana tu zaprosili\u015bmy?<\/p>\n
– Celu si\u0119 domy\u015blam, ale przyczyny za choler\u0119 -odpar\u0142em z wymuszonym p\u00f3\u0142u\u015bmiechem.<\/p>\n
– Bo widzi pan my musimy by\u0107 czujni…- i tak dalej w tym duchu… trwa\u0142o to jak\u0105\u015b chwil\u0119, kiedy rzuci\u0142 od niechcenia:<\/p>\n
-Dotar\u0142o do nas, \u017ce w Montevideo, kiedy stali\u015bcie tam Narwalem, odwiedza\u0142 pana na statku m\u0142ody m\u0119\u017cczyzna, Urugwajczyk, podobno dobrze i czysto ubrany, bia\u0142a koszula, porz\u0105dne spodnie, wyglansowane buty, mo\u017ce mi pan powiedzie\u0107 co\u015b o tym cz\u0142owieku? \u201e<\/p>\n
Odetchn\u0105\u0142em w duchu, \u017ce nie pytaj\u0105 mnie o za\u0142og\u0119 tylko o Jose. Z relacj\u0105 nie mia\u0142em problemu:<\/p>\n
– To by\u0142o tak, stali\u015bmy w porcie akurat w czasie, kiedy upada\u0142a junta wojskowa i przekazywano w\u0142adz\u0119 demokratycznemu rz\u0105dowi. Akurat by\u0142em w mie\u015bcie, w czasie gdy na 18 de Julia zebra\u0142 si\u0119 ogromny t\u0142um ludzi witaj\u0105cych mi\u0119dzynarodowe delegacje, zje\u017cd\u017caj\u0105ce na uroczysto\u015b\u0107. Dopcha\u0142em si\u0119 do kraw\u0119\u017cnika, \u017ceby lepiej widzie\u0107, wie pan, po p\u00f3\u0142 roku w morzu wreszcie jaka\u015b rozrywka. Limuzyny zaje\u017cd\u017ca\u0142y pod hotel Victoria, tam dygnitarze wysiadali, machali t\u0142umom, ludzie si\u0119 darli, klaskali, cieszyli… Mi\u0119dzy innymi zajecha\u0142a limuzyna z polskimi flagami z naszym premierem Henrykiem Jab\u0142o\u0144skim. Oczywi\u015bcie poniesiony patriotycznymi uczuciami wita\u0142em go g\u0142o\u015bniej ni\u017c wszyscy. Obok sta\u0142 sympatyczny, m\u0142ody cz\u0142owiek, kt\u00f3ry co\u015b do mnie zagada\u0142. Od s\u0142owa do gest\u00f3w, bo m\u00f3j hiszpa\u0144ski s\u0142aby by\u0142 a jego polski jeszcze gorszy, wi\u0119cej u\u017cywali\u015bmy gest\u00f3w i s\u0142\u00f3w angielskich.<\/p>\n
Ch\u0142opak okaza\u0142 si\u0119 otwarty, \u017ceby nie powiedzie\u0107 wylewny, par\u0119 razy spotkali\u015bmy si\u0119 \u201ena mie\u015bcie\u201d, zaprosi\u0142 mnie do domu na kolacj\u0119, a ja jego w rewan\u017cu, na statek… No i w\u0142a\u015bciwie tyle. Widzi pan, akurat jestem po lekturze ksi\u0105\u017cki o zachowaniach cz\u0142owieka w zale\u017cno\u015bci od kultury i pochodzenia, znajomo\u015b\u0107 ta da\u0142a mi mo\u017cliwo\u015b\u0107 potwierdzenia zawartych w niej tez….<\/p>\n
Behawioryzm cz\u0142owieka to by\u0142 w\u00f3wczas m\u00f3j konik, wi\u0119c rozwin\u0105\u0142em si\u0119 z zapa\u0142em, z satysfakcj\u0105 obserwuj\u0105c lekkie os\u0142upienie, jakie malowa\u0142o si\u0119 na twarzy porucznika coraz intensywniej…<\/p>\n
W ko\u0144cu jednak m\u00f3j rozm\u00f3wca si\u0119 wtr\u0105ci\u0142…<\/p>\n
– Ale to staranne ubranie wyda\u0142o nam si\u0119 jako\u015b bardzo podejrzane…<\/p>\n
– A bo widzi pan, ten ch\u0142opak pracowa\u0142 w wytw\u00f3rni makaron\u00f3w, rozwozi\u0142 rowerem zam\u00f3wiony makaron do klient\u00f3w. Tam klienta si\u0119 szanuje, dlatego taki cz\u0142owiek musi by\u0107 odpowiednio ubrany.<\/p>\n
To stropi\u0142o nieco mojego interlokutora, pomy\u015bla\u0142, pomy\u015bla\u0142 i w ko\u0144cu poprosi\u0142 mnie o sporz\u0105dzenie jakiej\u015b notatki na ten temat. Um\u00f3wili\u015bmy si\u0119, \u017ce przynios\u0119 mu j\u0105 po kolejnym rejsie do Szkocji. Mia\u0142em wi\u0119c troch\u0119 czasu, przy\u0142o\u017cy\u0142em si\u0119 rzetelnie do tego \u201ewypracowania\u201d, zapisa\u0142em drobnym maczkiem cztery kartki obustronnie bloku listowego. Stre\u015bci\u0142em ksi\u0105\u017ck\u0119, porobi\u0142em odno\u015bniki do zachowa\u0144 po\u0142udniowc\u00f3w, przedstawi\u0142em sytuacje polityczn\u0105 w \u00f3wczesnym Urugwaju i tak sporz\u0105dzona episto\u0142\u0119 dostarczy\u0142em do GPK.<\/p>\n
Za jaki\u015b czas wychodzili\u015bmy \u201eSejnem\u201d ze \u015awinouj\u015bcia w kolejny szkocki rejs. Procedura wyj\u015bcia wygl\u0105da\u0142a mniej wi\u0119cej tak, \u017ce najpierw statek opuszcza\u0142y rodziny, potem urz\u0119dnicy armatora, celnicy a na koniec zarz\u0105dzane by\u0142o przeszukanie statku pod okiem \u017co\u0142nierzy z GPK, na okoliczno\u015b\u0107 pasa\u017cera na gap\u0119. Ka\u017cdy z cz\u0142onk\u00f3w za\u0142ogi odpowiada\u0142 za jak\u0105\u015b przestrze\u0144 statku, kt\u00f3r\u0105 powinien przeszuka\u0107, ja mia\u0142em \u0142adowni\u0119 ch\u0142odzon\u0105 i zamra\u017calni\u0119.<\/p>\n
Grupk\u0105 \u017co\u0142nierzy dowodzi\u0142 porucznik, jak si\u0119 okaza\u0142o m\u00f3j znajomy z Brzozowej, kiedy tylko mnie rozpozna\u0142 odwr\u00f3ci\u0142 si\u0119 i udawa\u0142, \u017ce nie poznaje. Nie chcia\u0142em by\u0107 z\u0142o\u015bliwy i te\u017c si\u0119 nie przywita\u0142em. Wida\u0107 moje \u201esprawozdanie\u201d odczyta\u0142 w\u0142a\u015bciwie, czyli jako subteln\u0105 kpin\u0119 z ca\u0142ego tego wydarzenia…
\nWtedy \u015bwietnie si\u0119 bawi\u0142em, dzisiaj jednak zostaje mi pewien niepok\u00f3j, a co je\u015bli sympatyczny porucznik namaza\u0142 na moich kartach kopiowym o\u0142\u00f3wkiem, \u201ebardzo u\u017cyteczny tajny informator\u201d?<\/p>\n
Nawiasem m\u00f3wi\u0105c, bez problemu zidentyfikowa\u0142em koleg\u0119, kt\u00f3ry na mnie doni\u00f3s\u0142, ma\u0142y kombinator, kt\u00f3ry pewnie wpad\u0142 na paru kilogramach kawy… mieszka\u0142 ze mn\u0105 w jednej kabinie… Nie mia\u0142em mu tego za z\u0142e, pr\u00f3bowa\u0142 prze\u017cy\u0107, gdyby go wywalili z pracy, na tej swojej wiosce mia\u0142by krucho. P\u00f3\u017aniej jeszcze raz robi\u0142em z nim p\u00f3\u0142roczny rejs, poza tym, \u017ce ostrzeg\u0142em dyskretnie koleg\u00f3w by przy nim uwa\u017cali, do eksces\u00f3w mi\u0119dzy nami nie dochodzi\u0142o…<\/p>\n
w.s.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Informator… Wtedy \u015bwietnie si\u0119 bawi\u0142em, dzisiaj kiedy o tym pomy\u015bl\u0119 odczuwam pewien niepok\u00f3j…- a co je\u015bli sympatyczny porucznik namaza\u0142 na<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":522,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[23,29,18],"tags":[226,224,227,228,229,225,2,230,6,5],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/morze-morze.tvts.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1134"}],"collection":[{"href":"https:\/\/morze-morze.tvts.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/morze-morze.tvts.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/morze-morze.tvts.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/morze-morze.tvts.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1134"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/morze-morze.tvts.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1134\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/morze-morze.tvts.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/522"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/morze-morze.tvts.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1134"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/morze-morze.tvts.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1134"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/morze-morze.tvts.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1134"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}